kontakty z miejscową ludnością i nabywali jej produkty, głównie futra, wosk i miód. Tak powstały na szlaku dnieprowym Kijów i Nowogród. <br><br> Niebawem zaczęli pojawiać się na szlakach rzecznych wschodniej Europy przybysze z północy, mieszkańcy Skandynawii, zwani na Zachodzie Normanami, na Wschodzie zaś Waregami; w IX wieku docierali oni Dnieprem na Morze Czarne, a Wołgą - na Morze Kaspijskie. Byli to zorganizowani wojskowo żeglarze, trudniący się zarówno handlem, jak i rozbojem; często całymi drużynami wstępowali na służbę różnych władców, ale przy sposobności opanowywali poszczególne grody i miasta, zakładając własne organizacje o charakterze państwowym. Drużyny Waregów znajdowały się m.in. na służbie cesarzy bizantyńskich