opisanego w Gujanie - 960 osób. Stało się to w sytuacji zagrożenia: Rzymianie oblegali właśnie potężną twierdzę Heroda, Massadę. Doszło wówczas do zbiorowego samobójstwa jej mieszkańców, w którym czynnie uczestniczyło dziesięciu mężczyzn wyznaczonych do zabicia niewielu niezdecydowanych. Wcześniej ojcowie uśmiercali własne rodziny. Z życiem uszło tylko pięcioro dzieci i dwie kobiety. Okoliczności zdarzenia były zaiste osobliwie, podobne jak w Gujanie, lecz pozornie, bo w sytuacji najazdu autentycznego, śmiertelnego wroga. I właśnie z tego względu śmierć Żydów - obrońców Massady - należałoby potraktować szczególnie: jako rodzaj samobójstwa altruistycznego popełnionego w obronie wspólnych wartości narodowych, religijnych, kulturowych. Choć i samobójstwom zbiorowym sekt religijnych, klasyfikowanym jako fatalistyczne