w Łodzi (u Scheiblera), jeden w Milowicach. Mają one charakter obronny, przeciwstawiają się pogorszeniu warunków pracy albo brutalnemu traktowaniu. Nie są masowe i nie osiągają sukcesu, chociaż niektóre trwają po kilka dni, powodując wdanie się wojska i aresztowania przywódców.<br>W środowisku inteligenckim idee socjalistyczne zakiełkowały za pośrednictwem rosyjskim. Około tysiąca Polaków przebywających w Cesarstwie uczestniczyło w ruchu narodnickim, część studentów polskich współpracowała z lewym skrzydłem narodników, ciążącym ku marksizmowi. W Petersburgu w 1875 r. Jan Hłasko zgrupował pierwsze polskie kółko socjalistyczne, powiązane z Ziemlą i Wolą. W następstwie wielu Polaków (Osiński, rodzeństwo Izbickich i in.) włączyło się w terrorystyczną akcję Narodnej