45 była wojną narodów dla Polski, być może dla Anglii, ale dla reszty świata była wojną ideologiczną: a wojna ideologiczna - to jest tylko współczesna nazwa dla prastarego zjawiska, to znaczy dla wojny RELIGIJNEJ. Wojna ta skończyła się nie tyle zwycięstwem Ameryki czy nawet Rosji, co straszliwą klęską dla Europy. Osłabiona Reformacją Europa musiała się bezsilnie przypatrywać podbiciu nie tylko Bałkanów, ale i Węgier przez poza europejską Portę Ottomańską. Dużo bardziej osłabiona konfliktem naprzód czystych nacjonalizmów w latach 1914-18, potem rozdarciem "ideologicznym" czyli właściwie "religijnym", Europa nie tylko biernie, ale jakby z ulgą, z radością, z entuzjazmem oddała omal pół Europy