o nich w relacji biblijnej. Nie sposób oczywiście ustalić, ile prawdy jest w tej hipotezie o wojnie domowej, uderza jednak dziwne zachowanie się mieszkańców Bet Szemesz, którzy w okresie ciężkich zmagań z Filistynami najspokojniej zbierali na polach pszenicę, tak jakby wojna w obronie niepodległości i arki przymierza ich nie dotyczyła. <br>Rządy po nieszczęsnym Helim objął jego wychowanek Samuel. Nie nastąpiło to jednak zaraz po klęsce pod Afek. Dopiero po upływie wielu lat misji reformatorskiej i krzewienia czystego jahwizmu Samuel umocnił swoje wpływy do tego stopnia, że stał się faktycznym władcą Izraela. Odbudował tym samym ustrój teokratyczny, tak skompromitowany przez poprzednika.<br>Żydzi