XVI w., a w krajach północnej Europy od końca XV w. po koniec XVI w. Renesans jest rezultatem skomplikowanego procesu historycznego, na który złożyły się takie czynniki, jak kryzys papiestwa, rozluźnienie więzi scalających cesarsko-papieską Europę, szybki rozwój miast, powstawanie - po okresie rozbicia feudalnego - zjednoczonych państw (np. Hiszpania, Francja, Polska, Szwajcaria) lub dążenie do zjednoczenia narodowego (Włochy).<br>W kulturze renesansu ogromną rolę odegrało odrodzenie i przyswojenie kultury antycznej. Udział antyku był jednak raczej skutkiem ogólnych procesów społeczno-politycznych, a nie ich przyczyną.<br>Renesans jest nazwą epoki, w której dochodziły do głosu różne prądy umysłowe i religijne. Wśród nich dwa najważniejsze - to