i jako dokonanie, jako zmysł formy, nad polską góruje, ale tego półgłosu, tego daru, którego nie umiem nazwać, nie ma - i oto ze zdumieniem odkrywam w sobie niektóre pierwiastki mesjanizmu, co prawda zupełnie inaczej niż dotychczas ułożone.<br>Mesjaniczne pomysły naszych romantyków nie mogą być rozpatrywane w oderwaniu od ich funkcji. Tam, gdzie spełniały one funkcję taką jak piąty Kościół Swedenborga, Jeruzalem Blake'a czy szósty Kościół O. W. M., dadzą się, częściowo przynajmniej, obronić. Nie można bowiem marzeń o mającej wkrótce nastąpić Erze Ducha sprowadzać do aspiracji narodowych, które czasem odgrywały rolę decydującą, ale często służyły pseudonimowaniu, wbrew świadomości samych poetów. Polska