jej pierwszym wybitnym przedstawicielem był wspominany tu często Gall Anonim, nadworny dziejopis Bolesława Krzywoustego.<br>Jego kronika, zdumiewając pięknością stylu, sławi godne naśladowania czyny władców, tak jak nakazywały to wymogi literatury, a także głosi miłość ojczyzny i chwałę jej obrońców.<br><br>Działalność oświatową prowadziły również zakony. Zgromadzeni w opactwach benedyktyńskich w Trzemesznie, Tyńcu i Mogilnie mnisi rozpowszechniali wśród ludności wiedzę o współczesnych zdobyczach cywilizacyjnych w dziedzinie rolnictwa. W przyklasztornych ogrodach uprawiali nowe gatunki ziół, lecząc nimi okolicznych mieszkańców. Zdarzało się także, iż w żeńskich domach zakonnych kształciły się przed zamążpójściem córki możnych.<br><br>Duchowni pełnili liczne funkcje na dworze panującego, m.in. wychowywali jego