doznania, jak: strach, trwoga, nostalgia, doznanie samotności, doznanie winy, rozpaczy. Ich wspólnym mianownikiem jest odcinanie człowieka od czasu przyszłego. Przyszłość jawi się bądź jako zupełnie bezwartościowa, bądź jako zagrożona wartościami negatywnymi. Bliższe opisy możemy znaleźć m.in. w tekstach egzystencjalistów. Znamienny jest tutaj opis rozpaczy jako "choroby na śmierć" Kierkegaarda: "W rzeczywistości wcale tak nie jest, by się umierało z tej choroby, aby ta choroba kończyła <page nr=218> się śmiercią cielesną. Przeciwnie, męką rozpaczy jest, że nie można umrzeć. Podobne to jest do stanu konającego, który się męczy, ale umrzeć nie może. Być chorym na śmierć, to znaczy nie być zdolnym do śmierci, ale