były żadne. Pomagała teoria "ostatniej złotówki" Jerzego Andrzejewskiego. Głosiła ona, że kiedy w kieszeni nie ma nic, coś musi się zdarzyć. I zdarzało się. Na te lata mogę powołać się, broniąc swojej obojętności na dobra doczesne. Ta istniała, mimo że los miał raz po raz robić ze mnie człowieka przywileju.<br> Wstyd pochodzenia z rodziny od pokoleń żyjącej z pracy ludu (i zajmującej się tego ludu polonizacją) popychał mnie na lewo i oto w 1945, w znacznym stopniu dzięki swojej barwie, jeśli nie czerwonej, to różowej, znalazłem się wśród właśnie tworzącej się elity. Co prawda już sam zawód literata, niezależnie od poglądów