dzieląca basen na dwie części; większa jest prawobrzeżna. Szerokość koryta pod miastem wynosi 320-500 m, a spadek 18 cm na 1 km biegu (0,18‰), Przez zachodnią część basenu płynie, nieomal równolegle z Wisłą, Mątawa, która wypływa z jez. Mątasek (Bory Tucholskie) i uchodzi do Wisły pod Nowem. Z prawej strony najważniejszym dopływem jest historyczna Osa, która stanowiła granicę Polski za czasów Bolesława Chrobrego. Bierze ona początek na pn.-zach, od Iłowy, a do Wisły wpada tuż przy południowym; urwistym zboczu zakolowego półwyspu, tzw. Górach Łosiowych. Od miejscowości Kłódka Osa połączona jest z Wisłą poprzez jez. Tarpno 7,5 km długim