Często opracowano je na podstawie różnorodnych kryteriów, np. biologicznych, chemicznych, granulometrycznych, litologicznych lub będących ich różnymi połączeniami. Omówienie klasyfikacji różnego typu można znaleźć w pracach Kordego (1956), Rzepeckiego (1983), Choińskiego (1988). Pewna część klasyfikacji i typologii przyjmuje jako kryterium podziału proporcje między podstawowymi komponentami, do których należą: mineralny składnik pochodzenia abiotycznego, mineralny składnik pochodzenia biogenicznego oraz organiczny składnik roślinny i zwierzęcy (Tobolski 1995). Pierwszy składnik reprezentują głównie produkty wietrzenia mechanicznego, drugi stanowią węglany, krzemionka i związki żelaza, a na trzeci składają się rozdrobnione fragmenty roślin lub części generatywne roślin.<br>Bardzo szczegółową klasyfikację osadów jeziornych i gleb bagiennych zaproponował Troels-Smith (1955