mieszczańska, ugruntowana na kulcie pieniądza, egoistyczna i obłudna. Moralność ta zakazywała kobiecie niezamężnej samotnego poruszania się po mieście, aprobowała natomiast swobodę seksualną mężczyzn i tolerowała "trójkąty małżeńskie" - pod warunkiem zachowania pozorów. Znaczna większość inteligencji akceptowała tymczasem światopogląd naukowy i coraz sceptyczniej odnosiła się do wierzeń i dogmatów. Konsekwentnie materialistyczną postawę adoptowały stosunkowo nieliczne grupy. Równolegle w środowiskach katolickich zaznaczała się tendencja do pogłębiania życia religijnego w stosunkowo wąskich elitach. Zjawiskiem najbardziej znamiennym było odnowienie się życia zakonnego na ziemiach polskich, zredukowanego na skutek wielu kasat od czasów rozbiorów. W drugiej połowie XIX w. powstało w Polsce kilkanaście nowych zgromadzeń zakonnych, w