Odnosi się raczej do jawności literackiego procederu: artysta nie powinien ukrywać, że uczyni wszystko, aby się spodobać... aby czytelnika zniewolić i podporządkować prawdzie własnego pragnienia.<br>Jednak gra w otwarte karty nie zapobiega grzęźnięciu w cudzej świadomości, zastyganiu w wytworzonej fromie. Czyżby zatem wszelka twórczość była dla artysty pułapką? Czyżby - będąc afirmacją wolności - wolność w ostatecznym rachunku znosiła? Otóż nie, powiada Gombrowicz.<br>Pisarz musi otwarcie żądać uznania go przez czytelników; zarazem jednak postępować tak, aby to uznanie utrudniać lub nawet uniemożliwiać. Musi jawnie "narzucać się ludziom jako osobowość"; jednocześnie zaś czynić tę osobowość nieuchwytną, niepodatną przyswojeniu. Niech będzie na tyle kusząca, aby