po części zaś odmiennym typem umysłowości. Choć wspólna im była konsekwentna postawa klerka, przeświadczenie o obowiązkach intelektualisty względem społeczeństwa, a przede wszystkim o obowiązku mówienia tego, co się uważa za doniosłą prawdę, bez oglądania się na dodatkowe okoliczności. Berent tak właśnie postąpił pisząc "Ideę w ruchu rewolucyjnym". Uciekając się do anachronizmu powiedzieć można, że z uwagi na postawę autora, na sposób, w jaki rozumie on swoje wobec czytelnika obowiązki, "Idea w ruchu rewolucyjnym" jest rozprawą orwellowską.<br> Odległością, tym razem nie "klimatyczną", lecz rzeczywistą, wyjaśnić można fakt, iż pominął broszurę Berenta Kołakowski w swojej historii marksizmu.<br><gap><br> "Po czterdziestoletnim "antrakcie" wiekowego dramatu odchyliła