przyniosły więc, jak należałoby się tego spodziewać, rozwoju polskiej orientalistyki. Lenistwo połączyło się z niechęcią do pisania o rzeczach dla większości oczywistych i aż nadto dobrze znanych.<br>Z innych chyba powodów niż znakomity Początek i progres wojny moskiewskiej Stanisława Żółkiewskiego długo czekały na druk liczne pamiętniki szlacheckie, a przede wszystkim arcydzieło Jana Chryzostoma Paska. Wiek XIX dość schematycznie wepchnął je do jednej przegródki; w rezultacie przez pojęcie "pamiętniki" rozumiemy dziś zarówno kronikę rodzinną, uzupełnianą niekiedy przez pokolenia, jak diariusze podróży, opisy wypraw wojennych czy legacji poselskich. Różnie też przedstawiają się autorzy tych tekstów#zawdzięczamy je przecież nie tylko magnatom czy karmazynom