i po wojnie - Ferdydurke została wydana pod koniec 1937 roku, pierwsze wydanie ma na okładce rok 1938 - przed wojną zatem i po wielu ludzi, może nawet większość, czytało Ferdydurke jako humorystyczną (satyryczną?) powieść obyczajową. Także interpretacje z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych (powieść wznowiono dopiero w 1957) podkreślały silnie ideo-społeczny aspekt Ferdydurke. Kto jak kto, ale Sandauer czuł dobrze artystyczne nowatorstwo Gombrowicza. Ale i on uważał Ferdydurke za nowe Wesele, złośliwą panoramę polskiej kulturalnej niemocy... Polak tradycyjny, okopany w szkole i we dworze, walczyć miał tam z karykaturalnymi fanfaronami scjentyczno-inżynierskiego postępu. Pimkowie i dziś trzymają się nie najgorzej, rasa zaś