dwutlenku siarki mogące krążyć wokół ziemi nawet przez kilka lat. W 1815 roku wybuch wulkanu Tambora w Indonezji sprawił, że w kolejnym roku w ogóle nie było tam lata. <br><br>Gwałtowne ocieplenia mogą być związane ze zmienną aktywnością Słońca - im więcej na nim plam, tym więcej promieniowania do nas dociera. Obserwacje astronomiczne z lat 1645-1715 i 1788-1805 dowodzą, że wyjątkowo mało aktywne Słońce spowodowało falę rekordowo niskiej temperatury w tym okresie. <br><br>Teraz mamy sytuację odwrotną: badania pokazują, że na naszej gwieździe pojawia się średnio dwa razy więcej plam niż przez ostatnie 8 tys. lat. Nie przypadkiem zbiegło się to w