wykładu &#132;ja" mówiącego. W utworze Koźmiana do ciekawszych opisów należy opis konia rasy polskiej, suszy nękającej świat roślinny i zwierzęcy, epidemii moru oraz pożaru lasu. Wszystkie jednak wątki opisowe w Ziemiaństwie, choć stosunkowo liczne, pozbawione są z reguły samodzielności stylistycznej i podporządkowane nastawieniu dydaktycznemu, a niekiedy wręcz prakseologicznemu. Większą autonomię stylistyczną i kompozycyjną mają, szczególnie w pieśni czwartej, dygresje: osobiste, filozoficzne i religijne, historyczne i historiozoficzne, polityczne i obyczajowe.<br> Nadrzędny cel wszystkich opisów i dygresji był ten sam &#150; miały mianowicie urozmaicić &#132;jednostajność rzeczy i celność prawideł". Poza tym dygresje pełnią inne jeszcze funkcje: przypominają odległą i dostojną tradycję