się tam podobało i mówił potem mojej matce, że chętnie by tam został na zawsze. Walczył z Niemcami, Czechami, Polakami, petlurowcami i białogwardzistami - i z gruźlicą, gorączka nigdy go nie opuszczała. <br><br>To zwycięskie wojsko wydawało się zbyt niezależne, a i błyskotliwa kariera dowódcy budziła niepokój wśród bolszewików, którzy zawsze się bali wybitnych. Latem 1919 miał przed sobą Hallera i Petlurę, a z tyłu Denikina. Brakowało mu amunicji, odzieży, butów i tracił ludzi. Jak to w wojnie domowej - przechodzili do tego, kto miał odzież, buty i przewagę. Przegrali bitwę, nie mieli gdzie się podziać, to powracali, ale kiedy mijali swoją wieś, to