scentralizowanej gospodarki ZSRR, gdzie system ten istniał znacznie dłużej. Trzy kraje bałtyckie znajdują się jak gdyby pomiędzy tymi dwiema grupami. Były częścią ZSRR, ale znacznie krócej niż inne jego republiki. Żadna z tych trzech grup nie jest jednolita i różnice pomiędzy krajami, jakie do nich należą są w większości wypadków bardzo duże. <br>Proces transformacji rozpoczął się w poszczególnych krajach w różnym czasie. Co więcej, niezależnie od oficjalnych deklaracji odnośnie chęci przejścia do wolnej gospodarki rynkowej rządy różnych krajów, a nawet poszczególne rządy tego samego kraju w różnych okresach, różnią się co do stopnia determinacji, z jaką próbują przeprowadzić tę transformację, woli