w życie 1 maja 1999 r., dorobek prawny Schengen pozostawał poza prawem wspólnotowym. Dopiero Protokół dołączony do Traktatu Amsterdamskiego upoważnił państwa członkowskie UE do podejmowania zacieśnionej współpracy na podstawie Układów z Schengen - pod warunkiem że współpraca ta będzie się toczyć w ramach prawnych i instytucjonalnych UE. Porządek prawny Schengen włączono bezpośrednio do Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej i poddano kompetencjom I filaru UE o charakterze ponadnarodowym (m.in. zapewnienie swobodnego przepływu osób, współpracy sądowej w sprawach cywilnych, zacieśnienia współpracy administracyjnej i celnej). Natomiast inne postanowienia Schengen (np. współpraca sądownicza w sprawach karnych, współpraca policji i obsługa Systemu Informacji Schengen) pozostały nadal