jednoczesna afirmacja i negacja. Paradoksowa rzeczywistość nie jest ani bytem, ani niebytem - jest jednocześnie bytem i niebytem. Przepaść między myślą <br>a istotą rzeczywistości może być przekraczana, jeśli nastąpi duchowy przełom, <br>związany z przejście od postrzegania zgodnego z logiką klasyczną do <br>postrzegania zgodnego z 'logiką paradoksu'. <br>W filozofii zen nie ma celowości w sensie założonego z góry planu, są <br>natomiast cząstkowe cele wynikające z nieustannego samotworzenia się <br>rzeczywistości 'absolutnie sprzecznej samotożsamości'. Sprzeczność jest <br>bowiem źródłem nieustannego ruchu (a więc także nieustannych zmian). <br>Filozofia zen jest filozofią uniwersalną, ponieważ zawiera w sobie <br>wszystkie możliwe stanowiska filozoficzne jako prawdy cząstkowe, chociaż <br>sama nie jest