tego wszystkiego nie okazują, to tylko ze strachu. Takie jest doświadczenie, taka wiedza, takie są przekonania Makiawela, pierwszego Europejczyka, który wypowiedział te prawdy bez ogródek, bez zastrzeżeń, bez wahania. Po nim długo trzeba będzie czekać na podobnie radykalną postawę. Wreszcie jednak pojawi się Molier, który podobne sądy o ludziach zawarł chyłkiem w swoich komediach. Człowiek nie wygląda w nich tak źle, bo jest komiczny, ale przecież jest Arnolfem ze "Szkoły żon" gwałcicielem uczuć, jest Harpagonem ze "Skąpca", gwałcicielem potrzeb nawet własnych dzieci, jest Celimeną z "Mizantropa", gwałcącą miłość dla interesu, jest Tartuffem ze "Świętoszka", gwałcicielem cudzych praw, oszustem, nikczemnym hipokrytą i