współczesnej fizyki są za ubogie, by sprostać wszystkim problemom, jakie kryje w sobie Wszechświat. Wszechświat i pod tym względem pozostaje otwarty.<br>Nawet gdyby Wszechświat był fizycznie układem "zamkniętym", gdyby był raz na zawsze zdeterminowany swoimi warunkami początkowymi, wprowadzenie do Wszechświata człowieka, wraz ze stworzoną przez niego racjonalną wiedzą, otwiera Wszechświat, czyni go układem z otwartymi możliwościami. Wolność człowieka, możliwość dokonywania przez niego wolnych wyborów i krytyczna racjonalność, warunkująca istnienie nauki, są ze sobą istotnie związane. Bez wolności nie mogłoby być krytycznej racjonalności. Człowiek działający w sposób całkowicie zdeterminowany nie może być odpowiedzialny za swoje dobre i złe czyny, nie może tworzyć