czy nawet Świętego Cesarstwa Rzymskiego niż do Prus czy cesarstw obu Napoleonów i Wilhelma II. Zgoda także, że tezy Maxa Webera sprzed stu lat, jakoby tylko etyka protestancka odpowiadała duchowi kapitalizmu, są nieaktualne. Z jednej strony kapitalizm przestał być purytański, z drugiej natomiast katolicyzm przeszedł przez bramę personalizmu. Niemniej nie da się obronić ani polskiej drogi do nowoczesności w wiekach XVII i XVIII, ani zdolności ówczesnej Rzeczypospolitej do samonaprawy. Dopiero oświeceniowe i wymuszone przez państwa rozbiorowe otwarcie Polski w czasach stanisławowskich umożliwiło reformy.<br><br>Przypominanie dziś tych oczywistości jest konieczne. Ponowne wbijanie klina między swojsko-katolicką duchowość polską a obcą, bo protestancką