istoty w czyn". W uzupełnieniu uczony pisał, że każda grupa dąży do "zamanifestowania się w świecie zewnętrznym nie tylko przez samo wegetowanie, ale do wyrażenia istoty swej całej w życiu".<br>Przy wyjaśnianiu zderzenia się grup, Gumplowicz wahał się pomiędzy interpretacją, przy której to zdarzenie ukazywało się tylko jako wynik ogólnych dążności naturalnych, między rozwiniętą w kilku pracach interpretacją socjologiczną. ta ostatnia wiązała się z faktem, że działanie staje się początkiem procesu społecznego. Wraz z nim - jak sądził uczony - występują obudzone przez zderzenie dążności, które wprawdzie mieszczą się w szeroko rozumianej kategorii dążności naturalnych, lecz w ściślejszej treści przejawiają się jako dążności