cywilizacji uniwersalnej, jednolitego świata jest całkowicie nierealna: głębokie, determinujące różnice są i będą charakteryzować świat w przewidywalnej przyszłości.<br>Pierwsze miejsce wśród czynników różnicujących zajmuje religia jako siła motywująca i mobilizująca.<br>Huntington nie przyjmuje zatem argumentu o globalnej sekularyzacji.<br>Natomiast światowa komunikacja i interakcje gospodarcze bardziej wzmacniają poczucie odrębności i skłaniają do oporu wobec innych, niż sprzyjają kulturowemu ujednoliceniu.<br>Są jeszcze dwie propozycje, na które Huntington dotąd nie odpowiedział.<br>Jedna powiada (Hassner), że nie istnieje paradygmat czy model polityczny globalny.<br>Świat jest chaotyczny, procesy rozwojowe nie układają się w logiczne ciągi i trzeba się z tym pogodzić.<br>Takie stanowisko może się jednak słusznie