i <name type="place">Teheranie</>, określające nowe granice naszego państwa, akceptowały praktycznie nie mającą dotąd precedensu sytuację społeczną i narodową. Znalazła ona odbicie również w stanie zabytków, szczególnie na terenie "ziem odzyskanych". Zaważyła na losie wielu tysięcy pałaców, świątyń oraz dziesiątków dzielnic historycznych miast. Miała związek z trudno uchwytnym "<q>ukierunkowaniem politycznym</>", które zapewne dojrzało w ostatnich latach wojny na moskiewskim <name type="place">Kremlu</>. Nadal brak możliwości dotarcia do tajnych archiwów radzieckiego <name type="org">Biura Politycznego</>, pozwala dziś w tej kwestii jedynie na wysnuwanie nieudokumentowanych hipotez. Co najwyżej możemy domyślać się, że u schyłku wojny funkcjonowała jakaś dyrektywa aprobująca niszczenie zabytkowych zespołów, dokonywane po ustaniu walk w poszczególnych miejscowościach