najpierw tereny pograniczne, a potem środek kraju. Swoją władzę utrwalali budując na zajmowanych ziemiach dobrze ufortyfikowane zamki warowne.<br><br>Po opanowaniu Prus Krzyżacy utworzyli tam własne państwo ze stolicą w Malborku, pod władzą wielkiego mistrza Zakonu, formalnie uznającego zwierzchnictwo cesarza.<br>Rozwijali rolnictwo, ściągali osadników, prowadzili ożywioną wymianę handlową, umacniali fortyfikacje i doskonalili siłę zbrojną. W ten sposób powstało jedno z najlepiej zorganizowanych w Europie państw, które przez cały czas swego istnienia zagrażało żywotnym interesom Polski.<br><br>Wzrost znaczenia możnych i Kościoła. Złamanie postanowień testamentu Krzywoustego i walki o tron krakowski między Piastami spowodowały, że książęta szukali poparcia wśród możnych. Jego ceną było zaś