Gdzież są ci, którzy tworzą sztukę niemiecką? - pytał - "który z nich pojmuje głębokie przesłanie własnych słów?"<br>Historia stawała się fundamentem, na którym efektownie można było wznosić dociekania egzystencjalne, ukazać dramatyzm losu jednostki. I rangę tłumu, tej wielkiej i ciemnej siły, kierującej wydarzeniami; stąd tyle miejsca poświęcano masom w tekstach o dramacie. A także - co z praktycznego punktu widzenia było nie do pogardzenia - temat historyczny pozwalał czasem obejść cenzurę, szczególnie ostrą wobec teatru. Publiczność z entuzjazmem odnajdywała w spektaklu aluzje do współczesności (niekiedy więcej niż wpisał ich autor); można przypomnieć manifestacje na warszawskich reprezentacjach Żółkiewskiego pod Cecorą Ignacego Humnickiego.<br>Pojawiało się często