wypowiedzi byli krytycy, potencjalni widzowie i organa cenzury. Inaczej zatem niż w przedmowach do dzieł przeznaczonych tylko "do druku", pisanych dla odbiorcy bardziej elitarnego, określane bywały w nich cele dramatu, w innym stylu pisano także o aktorach i o odbiorcach. Przedmowa do nie przeznaczonego na scenę Cromwella stanowiła autonomiczny wobec dramatu, programowy wyraz przekonań estetycznych autora; mylące efekty by dało podobne, jako tekstu osobnego, potraktowanie na przykład programowych deklaracji z przedmowy do Lukrecji Borgii - okolicznościowy charakter jej powstania waży bowiem istotnie nie tylko na tonie, lecz i na sensie wypowiedzi. Ale te "popremierowe" teksty są bardzo interesujące właśnie ze względu na