którym możliwe są tylko taktyczne kompromisy, ale który nie może być traktowany jako partner. Tym bardziej dotyczyło to innych, słabszych, czy też bardziej prawicowych sił politycznych. Rządzący Polską komuniści z własnej bowiem woli, a nie w wyniku nacisku zewnętrznego, pragnęli budować system wzorowany na radzieckim. Narzuconą im przez okoliczności i dyspozycję Stalina formułę wielopartyjnej "demokracji ludowej" traktowali jako konieczność taktyczną i uciążliwe odstępstwo od ideału. Stąd też eliminacja niezależnych sił politycznych w 1947, a następnie zwrot 1948 r. spotykały się z pełną akceptacją "aktywu". Ramy wolności w okresie pełnej stalinizacji (1948-55) prawie nie istniały ani dla społeczeństwa, ani dla przywódców