poemacie, zawierający praktyczne wskazówki, rady, przepisy, zalecenia, informacje i zasady postępowania, tym samym więc nadający Ziemiaństwu – zgodnie z wymogami poetyki gatunku – charakter fachowego poradnika czy też rymowanego podręcznika dla rolników, przerywany bywa co pewien czas przez opisy i dygresje. I jedne, i drugie stanowiły od czasów starożytności cechy dystynktywne poematu dydaktycznego. Traktowano je jako „statuy dla ozdoby domu", były więc rodzajem artystycznej interpolacji w toku specjalistycznego wykładu „ja" mówiącego. W utworze Koźmiana do ciekawszych opisów należy opis konia rasy polskiej, suszy nękającej świat roślinny i zwierzęcy, epidemii moru oraz pożaru lasu. Wszystkie jednak wątki opisowe w Ziemiaństwie