Tendencja do dookreślania całości wynika z dążenia do kontroli zmian w otoczeniu. Jest także efektem uprzednio wykształconych kategorii percepcyjnych oraz istnienia tendencji do tworzenia relacji równoważności między docierającymi informacjami a istniejącym systemem wiedzy. Związana jest z procesami kategoryzacji informacji oraz klasyfikacji obiektów w otaczającym świecie. Efekt ten jest także wynikiem edukacji społecznej. Kontakty między ludźmi oraz sposób organizowania informacji w środkach masowego przekazu dążą do maksymalizowania swej funkcji wyjaśniającej. Oznacza to występowanie czytelnej fazy zamknięcia kontaktu w większości aktów komunikacyjnych. Jeśli osiągnięcie jej jest utrudnione - zwykle powoduje ono wzrost aktywności odbiorcy. Komunikaty nie zakończone lub o utrudnionej w pewnym stopniu integracji