otoczenia, człowiek przetwarza zewnętrzne środowisko na swoje wnętrze. Człowiek jest w świecie, ale również - w pewnym znaczeniu - świat jest w człowieku.<br>Szczególnym przypadkiem tego uczestniczenia jest relacja, w jaką człowiek wchodzi ze światem za pośrednictwem stworzonej przez siebie nauki. Niektórzy naukowcy zwykli podkreślać, że oprócz rzeczywistości, którą człowiek może badać eksperymentalnie, istnieje rzeczywistość, w której człowiek może tylko uczestniczyć. Oprócz "&lt;orig&gt;obserwabli&lt;/&gt;" istnieją "&lt;orig&gt;partycypable&lt;/&gt;". Myślę, że jest to bardzo trafne ujęcie, ale pragnę dodać, że "&lt;orig&gt;obserwable&lt;/&gt;" także są "&lt;orig&gt;partycypablami&lt;/&gt;". Przecież to, że potrafimy badać świat metodami eksperymentalnymi jest bezpośrednim następstwem faktu posiadania świadomości refleksyjnej. Co więcej, uczony, biorący udział (a więc znowu