zachowujących jednak zwolenników wśród rosyjskiego bojarstwa. Tu należy wymienić przede wszystkim Andrzeja Kurbskiego, za młodu przyjaciela Iwana Groźnego i zwolennika reform wprowadzanych przez Wybraną Radę. Po wybuchu prześladowań bojarstwa Kurbski "wybrał wolność" w Rzeczypospolitej i w listach do Iwana poddał jego system bezlitosnej krytyce z punktu widzenia praworządnego państwa arystokratycznej elity. Na początku XVII wieku już nie tylko jednostki w Rosji zastanawiały się nad możliwością ograniczenia carskiego despotyzmu. Postulat ten i różne wzorce jego realizacji dyskutowano w szerokich kręgach dworianstwa. <br><br> Władza carska coraz bardziej zstępowała na ziemię z podniebnych kręgów. Pierwszy Samozwaniec wprowadził na dworze formy bardziej bezpośrednich kontaktów z poddanymi