przy stosowaniu coraz bardziej subtelnych metod, jak na przykład w fizyce kwantowej) jako obserwator swoim badaniem zaburzający badany przedmiot, ale jest to obserwator, który mierzy, lecz powstrzymuje się od nadawania znaczeń i wartości.<br>Milczenie o wartościach było ceną - trzeba przyznać, rozsądnie skalkulowaną - jaką należało zapłacić za skuteczność i precyzję metody empirycznej. Nieco rzecz upraszczając: obszar znaczeń i wartości był za trudny, by przymierzać do niego naszą logikę; najpierw trzeba było ją wyostrzyć na czymś łatwiejszym. Ta metodologiczna asceza opłaciła się. Świadczą o tym dzisiejsze sukcesy nauk przyrodniczych.<br>Ale w rezultacie w umysłach wielu współczesnych myślicieli utrwalił się obraz wielkiego, martwego świata