zadaniem jest zapytywanie o proces poznawczy, realizowane tekstem-zagadką, tekstem-przewodem sądowym, poszukującym, sondującym różne sposoby "dochodzenia do prawdy". Wymienić by tu można zarówno "nową powieść" francuską i amerykańską, dzieła Eco, czy też utwory populistycznej odmiany postmodernizmu, np. szpiegowskie powieści Johna La Carre. Polscy prozaicy sięgają również po tę odmianę fabulacji, typowymi przykładami byłyby teksty nurtu rewolucji językowej (np. cykl powieściowy Marka Słyka), proza Andrzeja Turczyńskiego lub labiryntowe fabuły Jacka Krakowskiego. Do tej grupy zaliczam także powieści Jerzego Kosińskiego, najwybitniejszym zaś polskim pisarzem tworzącym epistemologiczny model prozy jest Stanisław Lem.<br>Trzeci model nazwałam relatywizującym, choć w pewnym sensie można go nazwać