Leibniza idea "rozumności"&lt;/&gt; jest bardziej tolerancyjna. Trudno oczywiście o kompromis między tymi ideami.<br>Zatrzymajmy się obecnie nad Spinozą.<br>Właściwie nie powinno u niego pojawić się pojęcie wolności. Fragmenty jego Etyki poświęcone sprawie wolności woli eliminują to pojęcie w sposób konsekwentny i radykalny. Mimo to jednak w pewnym momencie w jego filozofii, ściśle: w jego Traktacie, natrafiamy na myśli o "wolności prawdziwej", do której możemy dotrzeć poprzez zdemaskowanie wolności pozornej, prezentowanej przez codzienną świadomość. Pojęcie to nie stoi w żadnej opozycji do koncepcji naszkicowanej w pismach późniejszych.<br>Czym jest owa "wolność prawdziwa"?<br>Posłużmy się znów definicją samego Spinozy: &lt;q&gt;"... jest to trwałe istnienie