na jaki pozwalają nam zakodowane konstrukcje lub modele. Jak pisze E. Pöppel (1989, s. 162): "O świecie możemy dowiedzieć się jedynie tego, co sami doń wnosimy, rzeczywistość jest więc mentalną konstrukcją o ściśle określonych granicach, których przekroczenie jest możliwe tylko przez działania twórcze". Zdobywanie wiedzy w trakcie uczenia się, zwłaszcza formalnego (szkolnego i uniwersyteckiego), poza rozwojem ogólnej inteligencji prowadzi do znacznych dyferencjacji postrzeżeniowych. Człowiek zaczyna widzieć głębiej i wszechstronniej te fragmenty rzeczywistości, które go szczególnie zajmują, czy to z racji wykonywanego zawodu, czy własnych zamiłowań (hydrolog widzi wodę inaczej niż żeglarz i jeszcze inaczej niż biolog lub meliorant, patrząc na las