pozostały jedyną wielką potęgą światową, nie mającą przeciwwagi". Podczas gdy do tradycji watykańskiej należało przez wieki prowadzenie polityki polegającej głównie na układaniu w interesie Kościoła dobrych stosunków z wielkimi potęgami, papież z Polski wprowadza tę politykę z zupełnie innego założenia: zgodnego z nauczaniem Kościoła. W rozmowach z politykami i na forum publicznym w ciągu 17 lat swego pontyfikatu konsekwentnie występuje w obronie praw słabszych państw - biednego Południa i uboższych krewnych Unii Europejskiej z naszej części Europy. Trudno powiedzieć, że "Jan Paweł II zapoczątkował nową politykę watykańską", ponieważ nie ma żadnej gwarancji, że nawet po najdłuższym pontyfikacie obecnego papieża nie okaże się