pieniędzy, energii, a także słów. Co do tego wszyscy są zgodni. Lecz dalsze próby interpretacji prowadzą do rażących sprzeczności. Czy bałaguli są "postępowcami" czy "ziemiańską reakcją"? Czy pełnią dynamizującą rolę wobec "ślimaków społecznych" (Bobrowski), czy stanowią raczej "konwulsyjny pociąg w tył do wieków barbarzyństwa" (Kraszewski)? Czy zrodziło ich drobnoszlacheckie ubóstwo ("hasa na szkapie, bo nie ma za co nabyć porządnego konia" - to teza Rzewuskiego)? Czy też, jak twierdził Bobrowski, wywodzą się z zamożnej warstwy "obywatelskiej"? (Rawita widział tu efekt prosperity w handlu zbożem). Podobny paradoks wyłania się w kwestii kulturowych korzeni. Czy naśladowali junacką tężyznę dawnych panów, jak chce Rzewuski, czy