Niemczech [...] faszyzm wymordował lub wygnał z kraju najwybitniejszych uczonych, odrzucił logikę i wolność myśli oraz zniszczył istotę systemu uniwersyteckiego. Po powrocie z wojny młodzi ludzie zapragnęli go odbudować, ale słynne katedry świeciły pustkami. Żadne uroczyste wykłady, gorliwe czytanie książek, prowadzenie doświadczeń oraz pisanie prac nie mogły zastąpić wiedzy i doświadczenia ich dawnych kierowników. W sali seminaryjnej miejsce drzemiącego w pierwszym rzędzie starca gotowego zadać pozornie niewinne pytanie, które przekłułoby nadęty balonik zarozumialstwa lub słowem zachęty rozpaliłoby skromnie ukrytą wyobraźnię, świeciło pustką. Od dwudziestu lat niemiecka nauka ścisła tworzy dzieła okazałe, lecz nijakie; brak jej wewnętrznego napięcia pomiędzy wyobraźnią i krytyką, pomiędzy spekulacją