Królestwie rządziły organicznie wyrastające ze społeczeństwa elity, często weterani epopei napoleońskiej, w PRL zaś stanowiąca niewątpliwą mniejszość i wyobcowana z polskiej tradycji partia komunistyczna. Z pewnością analogia taka byłaby pełniejsza, gdyby Moskwa zdecydowała się "postawić" na Mikołajczyka, a nie na PPR. Było to jednak niemożliwe, gdyż Związek Sowiecki był imperium ideologicznym i podległość państwowa musiała być powiązana z podległością ideologiczną. Ta zasadnicza różnica czyni wszelkie dalej idące analogie zwodniczymi. Sytuacja ta była przez 45 lat podstawowym ograniczeniem polskiej autonomii. Przemiany, ewolucje, kompromisy z buntującym się społeczeństwem nie mogły naruszyć trwale dwóch fundamentalnych ograniczeń: rządów partii komunistycznej, zorganizowanej na wzór radziecki oraz