krytyczną) i ponownym nawilgoceniu, nie wracają do pierwotnej objętości, jak grunty mineralne. Jest to wynikiem skomplikowanych procesów fizykochemicznych zachodzących w związkach humusowych w czasie suszenia, prowadzących do powstawania trwałych połączeń grup funkcyjnych (p. rozdz. XVI) związków organicznych, odpornych na działanie wody. W gruntach mineralnych wielkość skurczu zależy od zawartości cząstek ilastych oraz ich składu mineralnego. Wraz ze zmniejszeniem ilości frakcji iłowej w gruntach spoistych zmniejsza się ich zdolność do kurczenia (przy porównywalnych wartościach wilgotności początkowej). Największą zdolność do kurczenia się będą miały iły montmorillonitowe, a najmniejszą kaolinitowe i illitowe. Duży wpływ na wielkość skurczu ma skład kationów wymiennych oraz stężenie soli