Pęcznienie jest bowiem wynikiem wiązania wody przez cząstki ilaste. W procesie pęcznienia wraz ze zwiększeniem objętości gruntów zmniejszają się siły przyciągania między cząstkami mineralnymi, co w końcowym stadium pęcznienia - w odpowiednich warunkach - może doprowadzić do rozmakania gruntu.<br><br>Wielkość pęcznienia gruntów spoistych zależy również od ich składu mineralnego (składu mineralnego frakcji iłowej), kompleksu sorpcyjnego oraz chemizmu wody porowej.<br><br>Grunty zawierające minerały o budowie typu 2 : 1 (np. minerały grupy smektytu - p. rozdz. XIX, charakteryzujące się ruchomą siecią krystaliczną, wykazują znacznie większe pęcznienie niż grunty zawierające minerały grupy kaolinitu o nieruchomej sieci typu 1 : 1 (tab. 31). Minerały grupy hydrołyszczyków charakteryzują się pęcznieniem