na poziom i rodzaj potrzeb kulturalnych, kształtuje określone wzory zachowań kulturowych i staje się motorem przemian w dziedzinie społecznej świadomości".<br>Również A. Kłoskowska, wymieniając zasadnicze czynniki zróżnicowania kulturalnego, umieszcza wśród innych "stopień urbanizacji". Natomiast w pracy traktującej o zmiennych dystansu kulturalnego wyróżnia zmienną ekologiczną. Pomijając kwestię relacji między urbanizacją a industrializacją, do tej samej grupy stanowisk można zaliczyć tezę A. Siecińskiego, która brzmi:<br>"Dysproporcje w uczestnictwie kulturalnym wiążą się ściśle z dysproporcjami stopnia rozwoju gospodarczego".<br>Grupę drugą mogą stanowić próby określania wpływu środowiska na aktywność kulturalną definiowanego w kategoriach infrastruktury kulturowej, wyposażenia w określone środki i instytucje kulturalne, które stanowią realne