jednej strony, władza pokazała, że nie zamierza tolerować opozycji ani wśród robotników, ani wśród intelektualistów. Z drugiej strony, społeczeństwo wyciągnęło z tej lekcji wnioski i zastosowało strategię "<q>patrz i czekaj</>". Dlatego Gierkowska polityka dokooptowania inteligencji, zwłaszcza technicznej, i wykwalifikowanych robotników spotkała się tylko z częściowym odzewem. W owym czasie zarówno inteligencja, jak i robotnicy podzielili się. Część poszła za Gierkiem. Ich symbioza trwała do połowy lat siedemdziesiątych. Reszta odrzuciła ideę kooptacji. Jednocześnie Grudzień 1970 roku zapoczątkował formowanie się zorganizowanej opozycji robotniczej, zjawiska wówczas wyjątkowego w całym bloku sowieckim. Reprezentanci tego robotniczego nurtu opozycji stali się później - w latach osiemdziesiątych - ważnym elementem