Józiowi i dla Józia najsilniej znaczący - to właśnie międzyludzka forma nowoczesności, wspólne dzieło bohatera i pensjonarki, zrodzone z rozmaitych inspiracji... lub rozmaitych niechęci. W literaturze - podobnie zresztą jak w codziennym życiu - tak zwana "rzeczywistość" jest wynikiem selekcji, wyboru postrzeganych i]lub zapisanych elementów. W Ferdydurke zasadą tej selekcji jest - jakaś - interakcja, wzajemne oddziaływanie ludzi na siebie. W wyniku tych działań powstaje właśnie "forma", którą pisarz stara się zawsze przedstawić w jej ruchliwej zmienności, w jej dynamicznym istnieniu.<br>Ale czy wszystko jest jednakowo poddane ludzkiemu działaniu? A ściśle mówiąc, działaniom powieściowych postaci? Na pewno nie. Poruszają się oni przecież w świecie zamieszkanym